نظر امام خمینی درباره ی اصفار ملاصدرا و فصوص الحکم و فتوحات ابن عربی

برخی اصرار دارند امام خمینی(ره) را که خود مدرس فلسفه‌ی صدراییبود، به طور مطلق در این میدان مصادره کنند و حضرت ایشان را صرفاً فیلسوفبنمایانند. در حیات فکری هر متفکر مؤلف و صاحب مکتبی، همواره دو دوره وجود دارد.در فلسفه این قول مشهور است که در بیان آموزه‌های هر فیلسوف، بلافاصله می‌پرسند:مثلاً، کدام کانت؟ کانت دوره‌ی اول یا کانت دوره‌ی دوم؟ ویتگنشتاین اول یا دوم؟ملاصداری یکم یا ملاصدرای دوم؟ در مورد امام خمینی(ره) نیز این پرسش صادق است. بلهامام خمینی(ره) خود استاد فلسفه‌ بوده‌اند، اما کدام امام خمینی(ره) ؟ پاسخ ایناست: امام خمینی(ره) اوّل.

در واقع امام خمینی(ره) دوّم، از فلسفه عبور کرده بودند. درآذرماه 1365 دقیقاً دو سال و نیم قبل از رحلت جان‌گداز آن پیر مراد، در نامه‌ای بهعروس گرامی‌اشان می‌نگارند:

چنان به عمق اصطلاحات واعتبارات فرورفتم و به جای رفع حجب به جمع کتب پرداختم که گویی در و مکان خبرینیست جز یک مشت ورق‌پاره که به اسم علوم انسانی و معارف الهی و حقایق فلسفی، طالبرا که به فطرت‌الله مفطور است، از مقصد بازداشته و در حجاب اکبر فرو برده. اسفاراربعه با طول و عرضش از سفر به سوی دوست بازم داشت، نه از فتوحات فتحی حاصل و نهاز فصوص الحکم حکمتی دست داد، چه رسد به غیر آن‌ها که خود، داستان غم‌انگیز دارد.»امام خمینی(ره) دوّم، که در عصر دفاع مقدس این نکات نورانی را برای ما اهل حجابنور و حجاب نفس، پدرانه به میراث و وصیت گذاردند، از اسفار اربعه-ی ملاصدرا، وفتوحات مکیه و فصوص‌الحکم ابن عربی این‌گونه یاد می‌کنند. ایشان در دیوان خود نیزبارها نسبت به فلسفه ابیاتی را سروده‌اند، مانند:

اسفار و شفاء ابن‌سینا نگشود با آن‌همه جرّ و بحث‌ها مشکل ما
با شیخ بگو که راه من باطل خواند بر حق تو لبخند زند باطل ما
گر سالک او منازلی سیر کند خود مسلک نیستی بود منزل ما

*****
آنان که به علم فلسفه می‌نازند بر علم دگر به آشکارا تازند
ترسم که در این حجاب اکبر آخر سرگرم شوند و خویشتن را بازند
*****
فاطی که فنون فلسفه می‌خواند از فلسفه فاء و لام و سین می‌داند
امید من آن است که با نور خدا خود را ز حجاب فلسفه برهاند
*****
با فلسفه ره به سوی او نتوان یافت با چشم علیل کوی او نتوان یافت